Adli Bilişim Nedir?
Elektronik ortamda depolanan verilerin adli bilişim uzmanı tarafından toplanarak adli olaylarda delil olarak kullanılması amacıyla analiz edilmesi işlemine denmektedir. İşlemin doğru yapılması için uzman tarafından uluslararası prosedürlere ve metotlara uyulması gerekmektedir.
Adli bilişim uzmanı görevlendirilmesi sonrası, kanunlara uygun alınan imajlar ya da da alınacak imajlar üzerinde verilerin hukuki bütünlüğünü ve delil olma vasıflarına zarar vermeden adli bilişim alanında uluslararası düzeyde kullanılan profesyonel programlar aracılığı ile yapacağı analiz işlemi sonucu elde ettiği verileri Mahkemeye rapor olarak sunmaktadır.
Adli bilişim alanına giren deliler aşağıda ayrıntılarıyla belirtilmiştir. Bu verilerin delil niteliğini kaybetmemesi için dikkat edilmesi gerekmektedir. Bunun için verilerin herhangi bir kişi tarafından değil de alanında uzman ve yeterli tecrübesi olan adli bilişim uzmanı tarafından incelenmesi gereklidir.
Bilgisayar/Cep telefonu vs. hacker saldırısı/virüs saldırısı yapıldı ve bilişim sistemlerinize zarar mı verildi? Bulaşan virüs sonrası sistemleriniz çalışmıyor ya da sistemde bulunan verileriniz bozuldu/yok edildi/değiştirildi mi? Banka ve kredi kartlarınızdan bilginiz dışında harcama mı yapıldı? Bankacılık internet şifreleriniz mi çalındı? Kişisel verileriniz izniniz dışında kayıt edildi, ele mi geçirildi ya da yok mu edildi? Sanal ortamdan ya da telefondan (ses kaydı/mesajlaşma programları vs) hakarete mi uğradınız? Cep telefonu görüşmeleriniz izinsiz kanuna aykırı kayıt mı edildi? Sanal ortamdan dolandırıldınız mı? Sizin ya da çocuklarınıza karşı müstehcenlik suçu mu işlendi?
Yukarıda saydığımız ve sayamadığımız elektronik ortamda işlenen bir çok suç adli bilişim inceleme içerisine girer ve uzmanından alınacak bilirkişi raporlarıyla suç ispatlanabileceği gibi masumiyette ispatlanabilmektedir.
Adli bilişim alanında hizmet alabileceğiniz bazı alanlar
Veri güvenliği (veri gizliliği, veri kaybı ve veri silme, veri kurtarma, verilerin şifrelenmesi, şifrelenen verinin çözümü, gizli dosya ve klasör tespiti), görüntü inceleme ve analiz, ses çözümü ve analizi, network sistemleri ve veri tabanı incelemeleri, bilgi güvenliği, şirket içi dolandırıcılık, finansal denetimler kapsamında inceleme, iç denetim, penetrasyon testleri, veri kurtarma, stenografi, ISO 27001 & iç denetim danışmanlığı, dijital delillerde teknik incelemeler ve tespitler, internette itibar koruma, HTS/baz istasyonu lokasyon ve GPS incelemeleri, Stenografi, Ticari Anlaşmazlıklar Sonucunda Veri Analizi, Fikri ve Sınai Haklar.
Adli Bilişimde Delil Olarak Kullanılabilecek Veriler
Bilgisayar Sistemleri
Masaüstü, dizüstü, tablet, cep bilgisayarları, serverler
Bilgisayar Bileşenleri
Hard diskler, SSD diskler
Erişim Kontrol Araçları
Parmak izi okuyucu, kapı şifreli kilitleri
PDA ve Palm Cihazları
Cep bilgisayarları
Network Araçları
Ağ bağlantı cihazları
Çıkarılabilir Yedekleme Üniteleri
NAS sistemleri
Hafıza Kartları
Harici Hard Diskler
Yazıcılar, Tarayıcılar, Fotokopi Makineleri
Kredi Kartı Okuyucuları
Dijital Kameralar, Dijital Saatler
Çağrı Cihazları, Telefonlar, GPS Cihazları
Teknik Bilirkişi Raporu ve Uzman Mütalaası Nedir?
Uzman mütalaası ve bilirkişilik hizmeti sözlükte yakın anlamlara gelmekle birlikte aralarındaki fark bu hizmetlerin dayanmış oldukları kanunlardan, hizmetin alınma şekil ve usulünden kaynaklanmaktadır. Örnek verecek olursak bilirkişi devam eden dava sürecinde mahkeme tarafından atanırken, uzman mütalaası dava taraflarından birisinin özel olarak alabileceği bir hizmettir.
Tarafı olduğunuz davalarda haklılığınızı ispat edebilmek ve aleyhinize düzenlendiğini düşündüğünüz bilirkişi raporlarına karşı ya da lehinize olan bilirkişi raporlarının desteklemek için uzman mütalaasına başvurabileceğinizi biliyor musunuz? Ayrıca uzman bilirkişilerin düzenlemiş oldukları uzman mütalaa raporları 6100 sayılı HMK’nın 293. Maddesi ve CMK’nun 67/6. Maddesiyle kanunun koruması altına alınmış ve mahkemelerde geçerli delillerle olan raporlardandırılır en son teknolojiler ile haklılığınız savunulur.
Uzman mütalaası raporu için mahkeme kararı gerekiyor mu?
Uzman mütalaası raporu için mahkeme kararına ihtiyacınız yoktur. Dava taraflarından her ikisi de haklılığını ispat için uzman görüşüne başvurabilir ve uzman bilirkişi tarafından düzenlenecek raporla haklılığını ispat edebilir. Ayrıca Mahkeme tarafından atanan bilirkişiler dava konusu olayların sadece teknik boyutuyla ilgili görüş bildirirken, uzman bilirkişi raporları vakanın hukuki boyutuna yönelikte olabilir ve taraf beyanı olarak mahkemece dikkate alınması gerekir.
Uzman Mütalaası Hakkında
Sıkça Sorulan Sorular
Neden uzman mütalaası almalıyım?
01
Uzman mütalaaları dosyada bulunan delillerin bilirkişi raporlarına nazaran tarafların istekleri doğrultusunda detayla incelenmesi ve bu inceleme sonrasında delillerin teknik ve hukuki olarak değerlendirilmesini içerir. Bilirkişi raporlarında ise sadece teknik inceleme mümkündür. Hazırlanacak uzman mütalaasıyla delillerin mahkemede daha iyi anlaşılması ve varsa düzenlenen bilirkişi raporundaki eksikliklerin ortaya çıkması sağlanmaktadır.
Uzman mütalaasında ücret ödenmesi düzenlenecek raporun güvenilirliğini zedeler mi?
02
Bu durum avukatlar arasında dillendirilen bir ön yargıdır. Ancak Mahkeme tarafından atanan bilirkişinin düzenleyeceği bilirkişi raporuyla tarafların tutacağı uzman tarafından düzenlenen mütalaa arasında hukuken hiçbir fark yoktur ve ikisi de mahkemede delil olarak kabul edilmektedir. Ayrıca her iki raporda mahkemede takdiri delil olarak değerlendirilmektedir. Hâkimlerin uzman mütalaalarına alınışı itibari ile şüphe ile yaklaşmaları mümkün ise de raporun güvenilir uzmanlar tarafından hazırlanması, raporda belirtilen hususların tutarlı olması ve raporu alan tarafın açıklamalarında rapordan faydalanmaları mahkeme sonucunda oluşacak kanaatte etkili olması beklenmektedir.
Uzman bilirkişi mütalaası hâkim kararını etkiler mi ?
03
Bilirkişi raporları ve uzman bilirkişi mütalaaları takdiri delil olduğu için Hakim kararlarını direk etkilemez ancak düzenlenecek uzman mütalaası raporlarında belirtilen ve açığa çıkarılan hususlar olayın daha net ve doğru anlaşılmasıyla birlikte eksik yanlış ya da hatalı olan delillerin düzeltilmesini sağlamakla hakim kanaatine etkisi olmaktadır. Bazı durumlarda düzenlenen uzman mütalaaları kesinleşmiş (Yargıtayca onanmış) davalarda tekrar yargılamaya karar verilmesini sağlamakta ve mevcut infazın durmasını sağlamaktadır.
